ศรีลังกา เกาะเล็กๆ ในมหาสมุทรอินเดีย ที่เต็มไปด้วยความหลากหลายทางวัฒนธรรมและธรรมชาติอันน่าทึ่ง นอกจากชายหาดสวยงามและอนุสรณ์สถานทางประวัติศาสตร์แล้ว ประเทศนี้ยังมีวันหยุดและเทศกาลแปลกๆ ที่สะท้อนถึงความเชื่อและวิถีชีวิตของชาวศรีลังกาได้เป็นอย่างดี หากคุณเป็นนักท่องเที่ยวที่ชื่นชอบประสบการณ์ใหม่ๆ วันหยุดเหล่านี้จะทำให้คุณประทับใจไม่รู้ลืม
1. วันเพ็ญเดือนเวสาค (Vesak Poya Day): งานเฉลิมฉลองแสงสีแห่งศรัทธา
วันเพ็ญเดือนเวสาคเป็นวันหยุดสำคัญทางพุทธศาสนาในศรีลังกา ซึ่งตรงกับวันเพ็ญขึ้น 15 ค่ำเดือนพฤษภาคมของทุกปี ชาวศรีลังกาจะเฉลิมฉลองด้วยการประดับประดาบ้านเรือนและถนนหนทางด้วยโคมไฟสีสันสดใส และสร้าง “ปันดอล” (Pandal) ซึ่งเป็นโครงสร้างชั่วคราวที่ตกแต่งด้วยภาพวาดเล่าเรื่องพุทธประวัติ นอกจากนี้ยังมีการแจกอาหารและเครื่องดื่มฟรีตามสถานที่สาธารณะ เพื่อเป็นการทำบุญและแบ่งปันให้กับผู้คน
2. เทศกาลเปราเฮรา (Kandy Esala Perahera): ขบวนแห่อันตระการตา
เทศกาลเปราเฮราในเมืองแคนดีเป็นหนึ่งในงานเฉลิมฉลองที่ยิ่งใหญ่ที่สุดของศรีลังกา จัดขึ้นในเดือนกรกฎาคมหรือสิงหาคม เป็นการแสดงออกถึงความศรัทธาต่อพระทันตธาตุ (พระเขี้ยวแก้วของพระพุทธเจ้า) ขบวนแห่ประกอบด้วยนักเต้นระบำพื้นเมือง ช้างประดับเพชรพลอย และนักดนตรีที่บรรเลงจังหวะดั้งเดิม ความยิ่งใหญ่ของขบวนแห่ดึงดูดนักท่องเที่ยวจากทั่วโลกให้มาเยือนเมืองแคนดีในช่วงเวลานี้
3. วันหยุดช้าง (National Elephant Day): การให้เกียรติสัตว์คู่บ้านคู่เมือง
แม้ว่าศรีลังกาจะไม่มีวันหยุดราชการที่เรียกว่า “วันช้าง” อย่างเป็นทางการ แต่ช้างยังคงเป็นสัญลักษณ์สำคัญของประเทศ โดยเฉพาะในเมืองพินนาวาลา (Pinnawala) ที่มีสถานเลี้ยงช้างอนุรักษ์ นักท่องเที่ยวสามารถสัมผัสประสบการณ์การให้อาหารช้างและดูพวกมันเล่นน้ำในแม่น้ำ ซึ่งเป็นภาพที่น่าประทับใจ
4. เทศกาลนาวัม (Nallur Kandaswamy Kovil Festival): งานบุญที่เต็มไปด้วยสีสัน
เทศกาลนาวัมจัดขึ้นที่วัดนัลลูร์ เมืองจาฟนา ในเดือนสิงหาคมหรือกันยายน เป็นเทศกาลฮินดูที่ยาวนานถึง 25 วัน ไฮไลต์คือขบวนแห่พระอุมาหรือพระศิวะบนรถม้าศักดิ์สิทธิ์ พร้อมด้วยผู้ศรัทธาที่แสดงความเชื่อผ่านพิธีกรรมอันเข้มข้น
5. วันหยุดปีใหม่ศรีลังกา (Sinhala and Tamil New Year): วัฒนธรรมสองชนชาติในหนึ่งเดียว
เดือนเมษายนของทุกปี ชาวสิงหลและทมิฬในศรีลังกาจะร่วมกันเฉลิมฉลองปีใหม่ด้วยการทำพิธีกรรมตามประเพณี เช่น การจุดเตาไฟใหม่ (පුනර්ජන්ය ගින්න), การรับประทานอาหารมื้อแรกในเวลา auspicious time และการเล่นเกมพื้นบ้าน เช่น “කana mutti bindeema” (การแตกหม้อดิน)
6. เทศกาลไฟปีใหม่ (Aluth Avurudu Udawa): พิธีกรรมเริ่มต้นปีแบบดั้งเดิม
ในวันปีใหม่ศรีลังกา (กลางเดือนเมษายน) ชาวบ้านจะร่วมกันทำพิธี “Aluth Avurudu Udawa” ซึ่งเป็นพิธีการจุดไฟใหม่เพื่อเริ่มต้นปีด้วยความเป็นสิริมงคล ตามความเชื่อโบราณ การจุดไฟต้องทำด้วยวิธีดั้งเดิม เช่น การใช้ไม้เสียดสีกันจนเกิดไฟ แทนการใช้ไฟแช็กหรือไม้ขีดสมัยใหม่ นอกจากนี้ยังมีการเตรียมอาหารพิเศษ เช่น “kiribath” (ข้าวนม) และ “kavum” (ขนมทอง) เพื่อถวายพระและแบ่งปันกันในครอบครัว
7. วันหยุดแห่งการล้างบาป (Duruthu Perahera): ขบวนแห่กลางคืนที่โคลัมโบ
จัดขึ้นในเดือนมกราคมที่วัด Kelaniya Raja Maha Vihara ใกล้กรุงโคลัมโบ เพื่อระลึกถึงการเสด็จมาของพระพุทธเจ้าในศรีลังกาครั้งแรก ขบวนแห่เต็มไปด้วยนักเต้นในชุดดั้งเดิม ช้างประดับเครื่องสูง และการแสดงแสงสีเสียงที่ตระการตา แม้จะไม่ใหญ่เท่าเทศกาลเปราเฮราในแคนดี แต่ก็มีความสวยงามและเป็นที่นิยมในหมู่ชาวท้องถิ่น
8. เทศกาลปล่อยเต่า (Turtle Release Festival): วันหยุดเพื่อการอนุรักษ์
ที่ชายหาดโคสโกดา (Kosgoda) และเมืองอื่นๆ ทางตอนใต้ของศรีลังกา มีเทศกาลปล่อยเต่าทะเลกลับสู่ธรรมชาติ ซึ่งมักจัดขึ้นในช่วงเดือนมกราคมถึงมีนาคม นักท่องเที่ยวสามารถมีส่วนร่วมในการปล่อยลูกเต่าที่เพิ่งฟักออกจากไข่ลงสู่ทะเล นับเป็นประสบการณ์ที่น่าประทับใจและส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์
9. วันหยุดแห่งการนมัสการต้นไม้ (Bodhi Puja): พิธีกรรมใต้ต้นพระศรีมหาโพธิ์
ต้นพระศรีมหาโพธิ์ในเมืองอนุราธปุระ (Anuradhapura) เป็นหนึ่งในต้นไม้ศักดิ์สิทธิ์ที่สุดของชาวพุทธศรีลังกา ในวันสำคัญทางศาสนา เช่น วันเพ็ญเดือนพฤษภาคม (Vesak) หรือวันขึ้นปีใหม่ ชาวบ้านจะนำผ้าเหลืองมาผูกรอบต้นไม้และสวดมนต์เพื่อเป็นสิริมงคล
10. เทศกาลขบวนเรือ (Galle Literary Festival): วันหยุดสำหรับคนรักศิลปะ
แม้ไม่ใช่เทศกาลโบราณ แต่เทศกาลวรรณกรรมกอลล์ (Galle Literary Festival) ที่จัดขึ้นทุกเดือนมกราคมในเมืองกอลล์ ก็เป็นอีกหนึ่งวันหยุดที่ดึงดูดนักท่องเที่ยวจากทั่วโลก ผู้ร่วมงานจะได้สนทนากับนักเขียนชื่อดัง ชมการแสดงศิลปะ และเดินชมเมือง colonial สวยๆ ไปพร้อมกัน
ข้อแนะนำสำหรับนักท่องเที่ยว
- ตรวจสอบวันที่ล่วงหน้า: เทศกาลหลายงานขึ้นกับปฏิทินจันทรคติ จึงอาจมีการเปลี่ยนแปลงในแต่ละปี
- แต่งกายให้เหมาะสม: โดยเฉพาะเมื่อเข้าร่วมงานทางศาสนา ควรสวมเสื้อผ้ามิดชิด
- เตรียมตัวสำหรับความแออัด: เทศกาลใหญ่ๆ มักมีผู้คนหนาแน่น ควรไปถึงแต่เช้าเพื่อหาจุดชมที่ดี
11. เทศกาลขบวนพาเหรดช้าง (Kataragama Esala Festival): ความศรัทธาแห่งการทรมานตน
ที่เมืองกาตารากามา (Kataragama) ในช่วงเดือนกรกฎาคมหรือสิงหาคม จะมีการจัดเทศกาลที่เต็มไปด้วยความเชื่ออันแรงกล้า ผู้ศรัทธาบางคนเดินบนถ่านร้อน บางคนเจาะร่างกายด้วยเบ็ดหรือเหล็กแหลม เพื่อแสดงความจงรักภักดีต่อพระศิวะและพระวิษณุ งานนี้สะท้อนถึงความเชื่อในพลังเหนือธรรมชาติและการทดสอบจิตวิญญาณของชาวศรีลังกา
12. วันหยุดแห่งการแข่งควาย (Mahinda Rajapaksa International Sports Complex Event): กีฬาพื้นบ้านสุดตื่นเต้น
แม้ไม่ใช่เทศกาลดั้งเดิม แต่ในบางพื้นที่ของศรีลังกา โดยเฉพาะทางใต้ จะมีการจัดแข่งควายเป็นกิจกรรมพิเศษในช่วงวันหยุดนักขัตฤกษ์ นักท่องเที่ยวสามารถชมการแข่งขันที่ทั้งสนุกและอันตราย พร้อมสัมผัสบรรยากาศแบบชนบทที่หาดูได้ยาก
13. เทศกาลเก็บชา (Tea Harvesting Festival): เรียนรู้วัฒนธรรมชาวสวนชา
ในเขตเนินเขาอย่างนูวารา เอลิยา (Nuwara Eliya) ชาวทมิฬที่ทำงานในสวนชามักจัดงานเฉลิมฉลองหลังการเก็บเกี่ยวใบชาในช่วงเดือนธันวาคมถึงมกราคม นักท่องเที่ยวสามารถร่วมเก็บชา ชิมชาสดๆ และเรียนรู้วิถีชีวิตของคนงานที่อยู่เบื้องหลังหนึ่งในอุตสาหกรรมสำคัญของประเทศ
14. วันหยุดแห่งการนอนหลับ (National Siesta Day): วัฒนธรรมการพักผ่อนแบบศรีลังกา
แม้จะไม่ใช่วันหยุดทางการ แต่ในศรีลังกามีวัฒนธรรมการพักกลางวันหรือ “siesta” ที่ชัดเจน โดยเฉพาะในเมืองเล็กๆ ร้านค้าหลายแห่งปิดในช่วงบ่ายเพื่อให้คนได้นอนหลับพักผ่อน นักท่องเที่ยวควรปรับตัวกับเวลานี้ และอาจลองใช้ชีวิตแบบ慢活 (Slow Life) ไปกับชาวท้องถิ่น
15. เทศกาลหนังตะลุง (Ruhunu Puppet Festival): ศิลปะโบราณแห่งภาคใต้
ที่เมืองอัมบาลันโตตา (Ambalangoda) มีการจัดเทศกาลหนังตะลุงแบบดั้งเดิมของศรีลังกาในช่วงเดือนสิงหาคม ตัวละครในเรื่องมักมาจากตำนานพื้นบ้านหรือมหากาพย์รามายณะ นักท่องเที่ยวสามารถชมการแสดงที่เต็มไปด้วยสีสัน และซื้อหุ่นมือเป็นของที่ระลึก
เคล็ดลับเพิ่มเติมสำหรับการเที่ยวศรีลังกาในช่วงวันหยุด
- จองที่พักล่วงหน้า เพราะบางเทศกาลดึงดูดนักท่องเที่ยวจำนวนมาก
- เรียนรู้คำศัพท์พื้นเมือง เช่น “Ayubowan” (อวยพรให้มีสุขภาพดี) เพื่อสร้างความประทับใจ
- ลองอาหารเทศกาล เช่น “kokis” (ขนมกรอบทรงดอกไม้) ในวันปีใหม่
16. วันแห่งการ “ไม่ทำอะไรเลย” (National Doing Nothing Day)
ในบางชุมชนทางใต้ของศรีลังกา โดยเฉพาะแถบมัทตารา (Matara) จะมีวันหยุดพื้นบ้านที่เรียกว่า “හිත නැති දවස” (Hitä Näthi Dawasa) หรือ “วันไร้กังวล” ซึ่งชาวบ้านจะไม่ทำงานใดๆ ทั้งสิ้น แค่พักผ่อน นั่งเล่นชายหาด หรือนั่งจิบชาริมเขา เป็นวัฒนธรรมที่สะท้อนวิถีชีวิตแบบ Slow Living ของศรีลังกา
17. เทศกาลเรียกฝน (Varuna Devata Perahera)
ในเขตแห้งแล้งอย่างโมนารากาลา (Monaragala) ชาวบ้านจะจัดพิธีขอฝนในช่วงเดือนสิงหาคม-กันยายน โดยมีการร่ายรำบูชาเทพเจ้าแห่งฝน (Varuna) และนำ “กบ” สัตว์ศักดิ์สิทธิ์มาแห่ในขบวน พร้อมบทสวดขอให้ฝนตกต้องตามฤดูกาล
18. วันแห่งการกินกล้วยทั้งเปลือก (Vesak Banana Festival)
ในวันวิสาขบูชา (Vesak) บางวัดในศรีลังกาจะมีประเพณีแปลกๆ คือการกินกล้วยทั้งเปลือก! ความเชื่อนี้มาจากคำสอนว่าควรลดความฟุ่มเฟือย และใช้ทุกส่วนของอาหารให้เกิดประโยชน์
19. เทศกาล “ผีปอบ” (Pahan Maduwa Festival)
ที่เมืองกูรุเววา (Kuruwita) มีเทศกาลนับถือวิญญาณบรรพบุรุษโดยการเชิญ “ผีปอบ” (พวกนักบวชลึกลับ) มาเข้าทรงทำนายโชคชะตาและรักษาโรค งานนี้เต็มไปด้วยพิธีกรรมลึกลับที่สืบทอดกันมานับร้อยปี
20. วันหยุด “พูดเท็จได้ไม่ผิด” (April Fools’ Day แบบศรีลังกา)
ในบางหมู่บ้านแถบตรินโคมาลี (Trincomalee) มีธรรมเนียมวันที่ 1 เมษายนเป็น “วันโกหก” ที่ทุกคนสามารถพูดเล่นๆ โดยไม่ถือสา แต่ต้องจบด้วยการบอกว่า “මුළා වුණා!” (Mulā Vunā – แค่ล้อเล่นนะ!)
ทำไมวันหยุดศรีลังกาถึงพิเศษกว่าที่อื่น?
- ผสมผสานศาสนาและธรรมชาติ – ทุกเทศกาลเชื่อมโยงกับความเชื่อและสิ่งแวดล้อม
- ไม่เน้นเชิงพาณิชย์ – ยังคงความเป็นวัฒนธรรมแท้ๆ ไม่ถูกทำให้เป็นการแสดงเพื่อท่องเที่ยว
- เปิดโอกาสให้ผู้มาเยือนมีส่วนร่วม – ไม่ใช่แค่ดู แต่สามารถลงมือทำได้
แล้วคุณควรไปศรีลังกาเมื่อไหร่ดี?
- ถ้าชอบความคึกคัก : เดือนกรกฎาคม-สิงหาคม (ช่วงเทศกาลเปราเฮรา)
- ถ้าอยากเห็นธรรมชาติ : ธันวาคม-มีนาคม (ฝนน้อย ทะเลสวย)
- ถ้าอยากสัมผัสวัฒนธรรมลึกๆ : เมษายน (ปีใหม่ศรีลังกา)
สรุปสุดท้ายก่อนจาก
ศรีลังกาไม่ใช่แค่เกาะแห่งชายหาดและชารสเยี่ยม… แต่เป็นดินแดนที่เต็มไปด้วยวันหยุดและเทศกาลที่โลกอาจไม่เคยรู้! ถ้าคุณเป็นนักเดินทางที่อยากเห็น “วัฒนธรรมที่ยังเป็นตัวของตัวเอง” เกาะเล็กๆ แห่งนี้น่าจะเป็นคำตอบที่ดีที่สุดคำตอบหนึ่ง
